Evcil kedilerin turuncu tüylerinin gizemi, genetik araştırmacıları tarafından sonunda aydınlatıldı. İki bağımsız çalışmanın sonuçları, kedilerin çevresindeki ateş rengindeki tüylerinin, genlerinde protein kodlamayan bir alanın eksik DNA dizisiyle ilgili olduğunu ortaya koydu.
Stanford Üniversitesi'nde görevli genetikçi Greg Barsh başkanlığındaki ekip, kedilerin deri hücrelerinde bulunan Arhgap36 geninin, turuncu tüylü kedilerde diğerlerine göre 13 kat daha fazla RNA ürettiğini tespit etti. Ancak, bu genin protein kodlayan kısmındaki mutasyon yerine, genin faaliyetini etkileyen bir delesyon (eksik DNA dizisi) keşfedildi.
X KROMOZOMU VE TURUNCU TÜY İLİŞKİSİ
Araştırmalar, turuncu rengin cinsiyetler arasında nasıl farklılaştığını da açıklıyor. Mutasyona uğramış genin X kromozomunda yer alması, erkek kedilerde yalnızca bir kopya, dişi kedilerde ise iki kopya bulunmasına neden oluyor. Bu durum, dişi kedilerin tüylerinde genin rastgele etkin ya da etkisiz hale gelmesiyle "kaplumbağa kabuğu" veya "alacalı" desenlerin oluşmasına yol açıyor.
Çok nadir durumlarda, her iki X kromozomunun da mutasyonu taşıması halinde dişi kediler tamamen turuncu tüylere sahip olabiliyor. Erkek kedilerde ise yalnızca bir X kromozomu bulunduğundan, renk tekdüze bir turuncu olarak kalıyor.
SAĞLIK İLE BAĞLANTISI YOK
Araştırmacılar, turuncu renk pigmentinin kedilerin genel sağlığı ya da zekası üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını vurguladı. Ancak, Arhgap36 geninin diğer hayvanlarda anormal çalışması durumunda gelişimsel sorunlara yol açabileceği biliniyor. Kedilerde ise bu gen, sadece pigment üreten melanosit hücrelerinde aşırı ifade ediliyor.
DESENLER NASIL OLUŞUYOR?
Stanford ekibi, kaplumbağa kabuğu desenli kediler ile alacalı kediler arasındaki farkın, beyaz benek mutasyonundan kaynaklandığını belirtti. Bu mutasyon, pigment hücrelerinin vücutta daha geniş bir alana yayılmasını sağlıyor.
Japonya'daki Kyushu Üniversitesi'nden Hidehiro Toh'un liderliğindeki ikinci araştırma ekibi de benzer sonuçlar elde etti. Arhgap36 geninin, pigmentlerin rengini koyu kahverengiden turuncuya doğru kaydırdığını ve böylece turuncu tüyleri oluşturduğunu tespit etti.
GENETİK ARAŞTIRMALARIN ÖNEMİ
Kedilerin turuncu tüyleri, evcil hayvan genetiği üzerindeki araştırmalarda önemli bir gelişim noktası olarak kabul ediliyor. Yaklaşık 10 bin yıl önce insanlarla aynı ortamda yaşamaya başlayan kedilerin renk varyasyonlarının genetik yapısını anlamak, bu sevimli dostlarımızın geçmişini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.
