HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemine zarar vererek bireyleri olumsuz etkileyen bir enfeksiyondur. AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) ise, HIV’in neden olduğu hastalıkların toplamı olan klinik bir evredir ve tedavi edilmediğinde ortaya çıkar. Türkiye, HIV epidemisinin dünya genelinde en hızlı artış gösterdiği ülkeler arasında yer alıyor.
'HASTALIĞINI BİLMEDEN YAŞAMAYA DEVAM EDENLER VAR'
"Korunmasız cinsel ilişki yaşayan herkes mutlaka test yaptırmalıdır" ifadesini kullanan Prof. Dr. Fehmi Tabak, şu noktalara dikkat çekti:
"Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2023'te dünya genelinde 1,3 milyon yeni HIV vakası ve buna bağlı olarak 630 bine yakın ölüm meydana geldi. Bu, her dakika dünya genelinde bir kişinin HIV enfeksiyonu dolayısıyla hayatını kaybettiği anlamına geliyor. Şu anda dünyada yaklaşık 40 milyon insanın HIV ile yaşadığı düşünülüyor. Bu kişilerin yarıya yakını kadın, 1.5 milyonu ise 14 yaşın altındaki çocuklardan oluşmaktadır. Ülkemizde, HIV pozitif bireylerin en az yarısı hastalığının farkında değildir. 2023’te yaklaşık 6 bin yeni tanı alınmıştır. Aynı sayıda kişi de hastalığını bilmeden yaşamaya devam etmekte, bu durum hastalığın ilerlemesine ve virüsün başkalarına bulaşmasına neden olmaktadır."
HIV NASIL BULAŞIR?
BirGün gazetesinden Tuğçe Çelik'in haberine göre; Tabak, toplumda hastalığın bulaşma yolları konusunda farkındalık oluşturmanın mücadelede büyük önem taşıdığını belirtti. Tabak, "HIV, en çok cinsel yolla bulaşmaktadır. Korunmasız cinsel ilişki, ana bulaşma yöntemi olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca kan ve kan ürünleri, seminal sıvı, vajinal salgılar, anne sütü, enjektör paylaşımı, dövme ve piercing uygulamaları, kaza sonucu enjektör iğnesinin batması (HIV pozitif bir kişinin), kan transfüzyonu, anneden bebeğe (doğum öncesi, doğum sırasında, doğumdan sonra) ve HIV pozitif bir kişinin organ verici olduğu durumda organ nakli gibi yollar da sıkça karşılaşılan diğer bulaşma yollarıdır" dedi.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELER?
Tabak, tedavi yöntemleri hakkında ise, "Türkiye'de yaşayan yabancı uyruklu bireyler, HIV tedavisine erişim konusunda çeşitli engellerle karşılaşmaktadır. Yasa dışı ve kayıtsız çalışan veya koruma statüsüne sahip yabancıların HIV tedavisine ücretsiz ulaşmaları nerdeyse imkansızdır. Kayıtsız yabancıların sayısının tespit edilememesi ve bu grubun tanı ve tedavi hizmetlerine erişiminde yaşadığı yasal engeller, sorunun ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Tedavi edilmeyen her bireyin HIV bulaşma riski ve epideminin kontrolü açısından toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği düşünüldüğünde, bu engellerin bir an önce aşılması gerekmektedir. Günümüzde günde bir veya iki tabletle hastalığın kontrol altına alınması mümkün hale gelmiştir. HIV enfeksiyonu artık ölümcül bir hastalık olmaktan çıkarak, kronik ve yönetilebilir bir hastalık haline gelmiştir.” şeklinde konuştu.
VERİLER NE SÖYLÜYOR?
Hastalığın ilk olarak tanımlandığı 1980 yılından bu yana dünya genelinde yaklaşık 90 milyon kişi HIV ile enfekte olmuştur. Bu süreçte 42 milyon kişi ise HIV ve buna bağlı hastalıklardan dolayı hayatını kaybetmiştir. 2023 yılı içinde 1.3 milyon yeni HIV vakası tespit edilirken, bu sayının 120 bininin çocuk olduğu bildirilmektedir.
