ESAD REJİMİ SONA ERDİ: SURİYE’DE YENİ BİR DÖNEM BAŞLADI
Suriye’de 61 yıllık Esad (Baas) rejimi, 2024 yılında sona erdi. Beşar Esad’ın iktidarının çöküşüyle birlikte, Suriye halkı için yeni bir dönem başladı. İç savaş, baskıcı yönetim ve uluslararası izolasyon ile anılan Esad rejiminin sonu, Suriye’nin tarihine derin bir dönüşüm olarak geçti.
ÜLKE YÖNETİMİ AİLESEL BİR İKTİDARA DÖNÜŞTÜ
1963 yılında, Arap Sosyalist Baas Partisi’nin gerçekleştirdiği askeri darbe ile Suriye’de yeni bir dönem başladı. 1970 yılında Hafız Esad, Baas Partisi içindeki bir darbe ile iktidarı ele geçirerek, 1971 yılında Suriye Devlet Başkanı oldu. Bu süreçte Esad ailesi, ülke yönetimini kişisel ve ailevi bir hâkimiyete dönüştürdü.
ÖZGÜRLÜK TALEPLERİ ŞİDDETLE EZİLDİ
Beşar Esad, 2000 yılında babası Hafız Esad’ın vefatının ardından yaptığı anayasa değişikliği ile 34 yaşında devlet başkanı oldu. Bu iktidar değişikliği, halkın tepkisine rağmen Baas Partisi’nin güçlü desteği ile gerçekleşti. Beşar Esad, ilk başta reform vaatleri ile umut verici bir lider olarak ortaya çıksa da zamanla otoriter bir yönetime yöneldi. Halkın özgürlük talepleri ise kanlı bir şekilde bastırıldı.
BEŞAR ESAD KİMDİR?
11 Eylül 1965’te Şam’da dünyaya gelen Beşar Esad, Arap Fransız Okulu’nda eğitim aldı ve genç yaşta Fransızca ile İngilizce öğrendi. Şam Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldıktan sonra göz doktoru olarak çalışma hayatına başladı. 1994 yılında, ağabeyi Basil’in trafik kazasında vefat etmesi, Beşar’ın yaşamını köklü bir şekilde değiştirdi. Babası Hafız Esad tarafından liderliğe hazırlanmak üzere hızlı bir şekilde askeri ve siyasi eğitimler aldı.
İktidara geldiğinde "Şam Baharı" adı verilen kısa bir reform sürecine öncülük eden Beşar Esad, bu sürecin uzun sürmemesiyle baskıcı politikalara, ekonomik dengesizliklere ve ifade özgürlüğündeki ciddi kısıtlamalara yöneldi.
İÇ SAVAŞ VE REJİMİN ÇÖKÜŞÜ
2011 yılında patlak veren Arap Baharı, Suriye’de halkın protestolarını tetikledi. Esad rejimi bu gösterilere şiddetle müdahale ederek kitlesel zor kullanımı ve tutuklamalarla yanıt verdi. Protestolar, kısa bir süre içinde iç savaşa evrildi. Rejim, muhalifleri bastırmak için kimyasal silahlar ve varil bombası gibi yöntemler kullandı, bu durum dünya genelinde büyük bir tepkiye yol açtı.
Savaş sürecinde Esad rejimi, İran, Rusya ve Çin gibi müttefiklerinden destek alarak güçlenmeye çalıştı. Özellikle 2015 yılında Rusya’nın savaşa doğrudan müdahil olması, rejimin ayakta kalmasını sağladı. Ancak bu süreçte Suriye’nin ekonomisi büyük bir çöküşe uğradı, milyonlarca Suriyeli mülteci durumuna düştü ve yüz binlerce kişi yaşamını yitirdi.
ESAD REJİMİ SONA ERDİ
2024 yılında muhalif güçler, rejimin zayıfladığı dönemde yoğun saldırılarla birçok stratejik bölgeyi kontrol altına aldı. Halep, İdlib ve Hama gibi önemli şehirlerde rejim otoritesini kaybetti. Son olarak, 27 Kasım’da başkent Şam’daki halk protestolarının ardından rejim güçleri kamu binalarından ve şehir merkezinden çekilmeye başladı. Muhalifler, Şam’da kontrolü ele geçirirken, Esad rejimi fiilen sona erdi.
61 yıllık kanlı Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi iktidarı sona ermiş oldu.
SURİYE İÇİN YENİ BİR BAŞLANGIÇ
Beşar Esad’ın iktidardan ayrılması ile 61 yıllık Esad (Baas) rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi yönetimi tarih sahnesine veda etti. Ülkede uzun süredir devam eden iç savaşın ardından, Suriye halkı için yeni bir dönem başladı. Ancak, milyonlarca Suriyelinin yerinden edildiği, şehirlerin harabeye döndüğü ve ekonominin çöktüğü bu durumda, bu yeni dönemin nasıl şekilleneceği hala belirsizliğini koruyor.
Suriye halkı, uluslararası toplumun desteğiyle barış ve yeniden inşa sürecine odaklanmayı umuyor. Esad rejiminin çöküşü, sadece Suriye için değil, bölge dengeleri açısından da önemli bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti.
